---

* Historia Lubomierza * Historia Parafii Historia OSP Kolejka Kaplica w Rzekach

---

Swoimi początkami Lubomierz sięga końca XVI i początku XVII stulecia. Początki swoje i nazwę miejscowość ta zawdzięcza możnemu rodowi Lubomirskich, których rozległe dobra znajdowały się także w tej okolicy. Skromna ilość materiałów źródłowych zebranych na temat Lubomierza nie pozwala na uzyskanie pełnego obrazu dziejów tejże wsi. Dokumenty wspominają o nim jako o jednostce administracyjnej dopiero od XVI w. Choć wiadomo, że tereny te zamieszkiwane były znacznie wcześniej. Badania etnograficzne wskazują, że siedziby ludzkie w tym rejonie mogły istnieć już w okresie wczesnego neolitu.

Dzieje Lubomierza poświadczone źródłami pisanymi zaczynają się od początku XVII w. W pierwszej fazie osadnictwa w Lubomierzu dominującą formą własności była własność wspólna ziemi. Polegała ona na tym, ze prawo do ziemi przysługiwało określonej grupie ludzi powiązanych ze sobą pochodzeniem lub wspólnym zamieszkaniem. Jednym z jej objawów było wspólnictwo, które w kluczu wielkoporębskim, a więc i w Lubomierzu pojawiło się pod koniec XVII w. Istniały też na tym terenie różne formy własności indywidualnej: byli drobni kmiecie, pracujący na własnej roili, nie korzystający z pracy najemnej, a nawet sami poszukujący dodatkowego zarobku poza własnym gospodarstwem oraz wielcy właściciele ziemscy.

Należy wreszcie odnotować, że od XVII do XVIII w. istniał w Lubomierzu folwark „Frankówka", sprzedany w 1779 r. dwom chłopom. Wielkości pól, ról, półról, zarębków i zagród były różne. Nie ulega wątpliwości, że pola w Lubomierzu były dzielone według układu niwowego i łanowego. Zagrody zbudowane były zwykle wzdłuż koryt potoków, a grunty podzielone na pola należące do poszczególnych gospodarstw, ciągnące się zwykle od zagrody rolnika w stronę zewnętrzną wsi.

Właściwy rozwój osadnictwa zagrodowego przypadł na drugą połowę XVII i początek XVIII w. czyli w zasadzie na końcowy etap procesu kolonizacji. Dalsze zmiany wielkości jednostek gruntowych odbywały się kosztem wielkiej własności, zwłaszcza jej lasów. Brak jest szczegółowych danych, by dokładnie prześledzić powyższe zjawisko.

W rozwoju wsi Lubomierz znaczną rolę odegrała huta szkła, wybudowana w dolinie osiedla Rzeki. Jej powstanie datuje się na koniec XVII w., czynna była do 1884 r., a jej całkowita likwidacja nastąpiła w 1890 r. Huta zaopatrywała pobliskie wsie i miasteczka w niezbędne wyroby szklane. Utrzymywała się między innymi ze względu na łatwy dostęp do niezbędnego paliwa, którego dostarczały okoliczne lasy. Nie sprzedawano ich, gdyż wywóz drzewa był bardzo trudny i kosztowny. Asortyment produkcyjny huty był dość zróżnicowany. W XVIi i w pierwszej połowie XVIII w. w hucie produkowano: szyby wielkie i proste, flasze garcowe i półgarcowe, gąsiory garcowe i dwugarcowe, kufle i kieliszki do wina.

W połowie XVIII w. rozszerzono asortyment wyrobów. Ponieważ powstały urządzenia do wyrobu tafli szklanych, wyrabiano więc tafle, szyby, gąsiory, butelki oraz nieznany bliżej asortyment drobny i kryształowy. W 1770 r. tafle szklane z Lubomierza sprzedawano w Wieliczce, Limanowej, Bochni i Tymowej. Szkło proste, butelki i gąsiory sprzedawano w Nowym Targu, Rabce.

Nie jest znana data powstania fabryki, faktem natomiast jest, że w 1909 r. odnotowano ją jako istniejącą i działającą.